Ποιά είναι η αξία των ονείρων που βλέπουμε όταν κοιμόμαστε; Γιατί τόσοι πολλοί από την αρχαιότητα, τη λαϊκή κουλτούρα και τη σύγχρονη ψυχοθεραπεία ασχολούνται με αυτά; Μπορούν αλήθεια τα όνειρα να μας πουν κάτι που αφορά στη ζωή μας και τις καταστάσεις που βιώνουμε; Πως μπορώ να επεξεργαστώ σωστά τα όνειρά μου, ώστε να καταλάβω βαθύτερα τον εαυτό μου, να αναγνωρίσω τις ανάγκες μου και να αξιοποιήσω το δυναμικό μου. Τα όνειρα μπορούν να είναι τρομερά ασαφή ή εντελώς ξεκάθαρα. Μπορούν να μας βασανίζουν ξανά και ξανά ή να μας ξεφεύγουν στη λήθη. Μπορούν να είναι πηγές δημιουργικότητας, έμπνευσης και καθοδήγησης ή να μας μπερδέψουν περισσότερο. Να είναι τρομακτικά και αηδιαστικά ή να μας προσφέρουν φως στο δρόμο μας προς τη σοφία.
Εισαγωγή
Τα όνειρα έχουν αναγνωριστεί ως πολύτιμα από διάφορες κουλτούρες ανά τον κόσμο από αρχαιοτάτων χρόνων. Για αιώνες, θεωρούνταν πως αποτελούσαν μέρος του μεταφυσικού κόσμου. Ερμηνεύονταν ως μηνύματα από τους θεούς προς τους ανθρώπους και από κουλτούρα σε κουλτούρα τα σύμβολα και οι φιγούρες ερμηνεύονταν διαφορετικά. Οι σαμάνοι και οι σοφοί της φυλής, μοιράζονταν τα όνειρά τους με την ομάδα μεταφέροντας τα τυχόν μηνύματα καλοτυχίας ή κακοτυχίας για τη φυλή.
Από την αξία τους εντός της κουλτούρας με τους Αιγύπτιους και την εγκύβωση — την πρακτική που εφάρμοζαν για να προκαλούν όνειρα, ψάχνοντας για οράματα και επικοινωνία με τον κόσμο των πνευμάτων — την παρόμοια πρακτική των αρχαίων Ελλήνων και την ρωμαϊκή Ονειροκριτική, τους Αβορίγινες, στην άλλη άκρη της υφηλίου, που πιστεύουν πως ο κόσμος ξεκίνησε από τον Ονειρόκοσμο — όταν οι πρόγονοί μας, πριν σηκωθούν μέσα από τη γη, ονειρεύτηκαν τον κόσμο με όλα όσα συμβαίνουν σήμερα — και τους Τέμιαρς που χρησιμοποιούν τα όνειρα για γνώση και πνευματική εξέλιξη, στην αξία τους εντός της σύγχρονης ψυχοθεραπείας με τον Φρόϋντ που αναγνώρισε τα όνειρα ως αρωγούς των ψυχικών διεργασιών και τον Γιούνγκ, που ανακάλυψε πως πηγάζουν — όχι μόνο από το προσωπικό — αλλά και από το συλλογικό ασυνείδητο.
Υπάρχουν βέβαια και οι προσεγγίσεις των ψυχοφυσιολόγων, που ερευνούν την πρακτική λειτουργία του σταδίου REM και των ονείρων ως αρωγούς στην αποθήκευση της μνήμης της καθημερινής εμπειρίας και νευροψυχολόγων που θεωρούν τα όνειρα ως ‘πρόβες’ πραγματικότητας.
Οι περισσότερες προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας συμπεριλαμβάνουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο τα όνειρα στην θεραπευτική διαδικασία:
Στην Γνωστικο-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, τα όνειρα εκλαμβάνονται ως συλλογές ερεθισμάτων από τη μέρα και μπορούν να βοηθήσουν στην ταξινόμηση των συναισθημάτων και των σκέψεων περί του γύρω κόσμου. Κατά την Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία, βοηθούν στην έμπνευση και αντιμετώπιση των εσωτερικών και υπαρξιακών συγκρούσεων. Στη Θεραπεία Gestalt, η δραματική δομή των ονείρων χρησιμοποιείται - όχι προς ερμηνεία - αλλά για διάλογο και ανακάλυψη των διαφορετικών όψεων/χαρακτήρων του ονείρου, βοηθώντας στην αρμονική ισορροπία του εαυτού. Στην Ψυχανάλυση ως κλειδιά και ο βασιλικός δρόμος για το υποσυνείδητο με σκοπό την κατανόηση της πραγματικής ζωής. Τέλος, εξέχουσα θέση έχουν τα όνειρα στην Διαπροσωπική Ψυχοθεραπεία, κατά την οποία, ο ίδιος ο θεραπευόμενος ερμηνεύει το όνειρό του μέσα από τη συζήτηση, την εξερεύνηση των προσωπικών και συλλογικών συμβολισμών, τα συναισθήματα και τις τυχόν σωματικές αισθήσεις που προκαλούνται από το όνειρο. Σύμφωνα με τις έρευνες του Γιούνγκ, η πορεία των ονείρων σηματοδοτεί τα διαφορετικά στάδια της πνευματικής εξέλιξης του θεραπευόμενου.
Τι μας λένε τα όνειρα και πως μας βοηθούν
Ονειρευόμαστε ώστε να ξυπνήσουμε περισσότερο μέσα στη ζωή μας. Τα όνειρα είναι σημαντικά για τη ψυχική μας υγεία. Μέσα στον καθένα μας υπάρχει η ικανότητα για αυτο-ρύθμιση της ψυχικής μας υγείας. Έτσι κάθε βράδυ τα όνειρα έρχονται για να μας δώσουν μηνύματα για τα θέματα που βιώνουμε στη ζωή μας και να μας προτείνουν λύσεις για το πως να τα αντιμετωπίσουμε.
Για να αναπτύξουμε την προσωπικότητά μας, η ενδοσκόπηση είναι απαραίτητη. Μέσα από τα όνειρα μαθαίνουμε καλύτερα ποιός/ποιά είμαστε, αφού το εγώ μας εμφανίζεται να φέρεται με διάφορους τρόπους μέσα σε διάφορες καταστάσεις. Η επεξεργασία των ονείρων μας μάς βοηθά στην ενδοσκόπηση.
Η πορεία των ονείρων μας αναδεικνύει τα υποβόσκοντα μοτίβα που ακολουθούμε στην ζωή μας. Πολλοί ξεκινούν την επεξεργασία ονείρων, επειδή τους βασανίζει ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο ή εφιάλτης και θέλουν να απαλλαγούν από αυτό. Τα επαναλαμβανόμενα όνειρα και οι εφιάλτες συνήθως εμφανίζονται όταν αγνοούμε τόσο πολύ τις πραγματικές μας ανάγκες και αυτό με το οποίο έχει πραγματικά σημασία για εμάς να ασχοληθούμε. Ο εφιάλτης είναι σαν το υποσυνείδητο που έχει αρχίσει πια να φωνάζει για να τραβήξει την προσοχή μας.
Το αληθινό “γνώθι σαυτόν“, έρχεται μέσα από αυτή τη δέσμευση. Το να ξεκινήσεις να δουλεύεις με ένα όνειρο, είναι μια δέσμευση στο να αντιμετωπίσεις ό,τι θα αναδυθεί — ακόμα κι αν αυτό πολλές φορές είναι τρομακτικό για το εγώ. Για να φτάσει κανείς το σκοπό του και να επιλύσει το όποιο θέμα παρουσιάζεται ή να κερδίσει ό,τι έχει να του δώσει μια κατάσταση, είναι σημαντικό να παραμείνει παρόν και να την αντιμετωπίσει ό,τι και να συμβεί. Αντίστοιχα στην επεξεργασία ονείρου, μένουμε παρόντες για να δουλέψουμε ό,τι μας παρουσιάζεται στο όνειρο, να μάθουμε και να κερδίσουμε ό,τι έχει αξία για το σκοπό μας.
Τα όνειρα μας δείχνουν τους φόβους μας και πως να τους αντιμετωπίσουμε. Όπως πολλά από τα όνειρά μας, έχουν ερωτικό ή συναισθηματικό περιεχόμενο, άλλα τόσα είναι γεμάτα αντιθέσεις και διαμάχες. Όταν κάποιος ξεκινήσει να δουλεύει με τέτοια όνειρα, μπορεί να μάθει να απελευθερώνει και να αντιμετωπίζει όσα φοβάται ή τον ταλανίζουν στην καθημερινή του ζωή.
Τα όνειρα μας δείχνουν τη συμβολική αξία όσων βιώνουμε. Όπως τα αρμονικά όνειρα μπορούν να αντικατοπτρίζουν την πορεία, τον τρόπο ή το γεγονός μιας αρμονικής ζωής, έτσι αντίστοιχα, τα συγκρουσιακά μας προειδοποιούν για τις εσωτερικές μας συγκρούσεις και τους κινδύνους στους οποίους αυτές μπορούν να μας οδηγήσουν, π.χ. πολύ πριν την εμφάνιση μιας ψυχοσωματικής ασθένειας, ο εαυτός μας μάς έχει προειδοποιήσει μέσα από όνειρα για το τι χρειάζεται να αλλάξουμε.
Τα όνειρα συμβολίζουν νέες δυνατότητες που μπορούμε να πραγματώσουμε στη ζωή μας. Υπάρχουν κάποια όνειρα, που μας εμπνέουν να εξελισσόμαστε μέσα στην πορεία προς την αυτοπραγμάτωσή μας, πχ. όνειρα που σηματοδοτούν μια ευνοϊκή περίοδο για να κάνουμε μια νέα προσωπική, κοινωνική ή επαγγελματική κίνηση ή όνειρα-οδηγοί που έρχονται όταν πρόκειται να πάρουμε μια απόφαση και μας δείχνουν τη σωστή κατεύθυνση.
Πως να ξεκινήσω να επεξεργάζομαι τα όνειρά μου
Πριν κοιμηθείς, ξεκαθάρισε την πρόθεσή σου να θυμηθείς τα όνειρά σου.
Κράτα ένα σημειωματάριο και στυλό/μολύβι διπλα στο κρεββάτι σου.
Κατάγραψε το όνειρο, αμέσως μόλις ξυπνήσεις, πριν ακόμα σηκωθείς και ξεκινήσεις την ημέρα σου.
Κατάγραψε όσες το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες και μην ξεχάσεις να σημειώσεις πέρα από τις εικόνες και τα πρόσωπα, τα συναισθήματα που είχες μέσα στο όνειρο, τυχόν μετέπειτα συναισθήματα και σωματικές αισθήσεις σε σχέση με το όνειρο.
Σιγά - σιγά, θα αρχίσει να καταλαβαίνεις περισσότερο τη γλώσσα των ονείρων σου, αποκωδικοποιώντας τους προσωπικούς σου συμβολισμούς και τα μηνύματα που υπάρχουν μέσα σε αυτά.
Συζήτησε το όνειρό σου με τον ψυχοθεραπευτή σου ή κάποιον ειδικό στην επεξεργασία ονείρου, που μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις καλύτερα τα όνειρά σου και πως μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις ενεργά στην αντίστοιχη κατάσταση που βιώνεις.
Κωνστάντζα Μανιατοπούλου MA, PGDip Dip - Ψυχολόγος, Δραματοθεραπεύτρια, Κλινική Επόπτρια. Ειδικευμένη στην Διαπροσωπική Επεξεργασία Ονείρων και στην Θεραπεία Τραύματος CRM®
Βιβλιογραφία:
Hamilton N., (2014), Awakening Through Dreams: The Journey Through the Inner Landscape, Karnac Books Ltd, London.
Kaplan Williams S., (1996), The elements of Dreamwork, Element Books, Shaftesbury
Maniatopoulou K., (2010), Dreams in Sesame Dramatherapy, MA Dissertation, RCSSD, London.
> Η πρώτη δημιοσίευση του άρθρου έγινε στη Χριστουγεννιάτικη έκδοση του περιοδικού About. Μπορείτε να βρειτε ολόκληρο το περιοδικό ηλεκτρονικά εδώ. <
-------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------
NEO ΚΛΕΙΣΤΗ ΟΜΑΔΑ Επεξεργασίας Ονείρων (Μάρτιος - Ιούνιος 2020)
Κέντρο Ψυχοθεραπείας, Δραματοθεραπείας και Επεξεργασίας Ονείρων, Παντανάσσης 56, Πάτρα
Δήλωση Συμμετοχών από 1 Φεβρουαρίου 2020
(έχουν μείνει 6 θέσεις ακόμα)
Συναντήσεις ανά 15ήμερο, Πέμπτη 17:00 -19:00 ή Σάββατο 12:00 - 14:00